Drogi Rodzicu!
Raczej nie zmienisz tego, że smartfon i media społecznościowe szturmem wdarły się w życie nastolatków i podbiły ich serca. ale z pewnością możesz pomóc swojemu dziecku używać ich w bardziej zrównoważony i racjonalny sposób.
Oto kilka podpowiedzi, jak się do tego zabrać.
- Sprawdź, jak wygląda sytuacja.
Młodzi ludzie wydają się być nierozerwalnie związani ze swoimi telefonami, więc możesz mieć poczucie, że również twój nastolatek ma z tym problem. Zanim podejmiesz interwencję, przyjrzyj się przez kilka dni temu, w jaki sposób korzysta ze smartfonu i mediów społecznościowych. Zapytaj, jak on ocenia intensywność korzystania z mediów społecznościowych, czy jej ograniczenie sprawiłoby mu trudność. - Zachęć swojego nastolatka do przyjrzenia się swoim myślom.
Nawet jeśli samoocena twojego dziecka pogarsza się w związku z intensywnym korzystaniem z mediów społecznościowych, nie oznacza to, że jest mu łatwo dostrzec taką zależność. Powiedz dziecku o obserwowanych przez ciebie wahaniach nastoju i powiąż je z jego aktywnością w sieci. Zachęć nastolatka do obserwacji, jak jego nastroje wiążą się z tym, co znajomi postują na swoich profilach oraz tym, jakie emocje budzi w nim bardzo duży lub znikomy odzew na udostępniane przez niego treści. Możesz zaproponować, aby zapisywał myśli, jakie przychodzą mu do głowy, kiedy jest online – być może ułatwi mu to przyjrzenie się swojemu schematowi działania. Pamiętaj, że osoby z wysokim poziomem FOMO koncentrują się przede wszystkim na tym, aby niczego nie utracić (uważnie śledzą życie znajomych, trzymają cały czas rękę na pulsie, aby nic ich nie ominęło). W dużo mniejszym stopniu zajmuje je poszukiwanie pozytywnych, korzystnych dla siebie sytuacji, wydarzeń i kontaktów. Dlatego tak mocno uzależniają się od opinii i zainteresowania innych. Poszukaj wspólnie z dzieckiem takich wydarzeń, zachowań, umiejętności, z których jest dumne, ma poczucie, że robi coś dobrze, sprawdza się w tym – i nie jest to związane z dużą liczbą lajków. Pokaż, że może być zadowolone z siebie niezależnie od tego, z jakim odbiorem się to spotka w sieci. - Urealnij oczekiwania.
Porozmawiaj ze swoim nastolatkiem o różnicy pomiędzy barwnym światem kreowanym w mediach społecznościowych, a realnym życiem. Zapytaj go, np. w jaki sposób dokonuje selekcji zdjęć, które publikuje w sieci. Jest bardzo prawdopodobne, że wybiera te najciekawsze, najbardziej zabawne ujęcia. Raczej rzadko, jeśli w ogóle, dzieli się trudnymi przeżyciami lub przykrymi sytuacjami. Jego własny profil również może sprawiać wrażenie ciągłej zabawy w gronie serdecznych przyjaciół, a przecież nie oddaje on dokładnie jego rzeczywistego życia, które jest zdecydowanie bardziej zróżnicowane. Podobnie dzieje się na profilach jego znajomych. Porównywanie własnego życia z wyidealizowanymi obrazami z portali społecznościowych zawsze wypadnie na jego niekorzyść. Zachęć swoje dziecko, aby wyszukało w internecie przykłady takich sytuacji, które przedstawiane były w sieci zupełnie inaczej niż wyglądały w rzeczywistości. - Bezpieczeństwo przede wszystkim!
Lęk przed „wypadnięciem z obiegu” skłania młodych ludzi do intensywnego kreowania siebie. Nie zawsze jednak wybrana przez nastolatka metoda budowania swojego wizerunku jest dla niego bezpieczna. Potrzeba zobaczenia dużego i pozytywnego odzewu może skłaniać młodego człowieka do podejmowania ryzykownych decyzji, np. upubliczniania informacji i zdjęć, które mogą zaszkodzić jego reputacji. Przecież w sieci nic nie ginie, a wiele rzeczy można odnaleźć nawet po latach dzięki jednemu kliknięciu. Zapytaj, jak twoje dziecko chciałoby przedstawiać się w sieci, jakie swoje cechy i umiejętności zaprezentować i zastanówcie się, jakimi metodami można to uzyskać. Czy liczba kliknięć zawsze warta jest opublikowania każdego zdjęcia? Ustalcie wspólnie kryteria, które dyskwalifikują zdjęcie lub posta. Przypomnij dziecku o stosowaniu ustawień prywatności oraz o zasadzie ograniczonego zaufania wobec osób, które poznaje tylko w sieci. - Kontroluj czas spędzany w serwisach.
Najlepszym lekarstwem na FOMO jest ograniczenie korzystania z mediów społecznościowych. Ale w praktyce nie jest to już tak proste. Ponieważ to właśnie „odłączenie się” od sieci budzi mnóstwo niepokoju i obaw, twoje dziecko będzie starało się tego uniknąć za wszelką cenę. Pamiętaj też, że nagłe i definitywne odstawienie czynności, które stały się częścią codziennego życia twojego dziecka, może nieść ze sobą cały szereg nieprzyjemnych emocji i stanów – od poczucia nudy i niemożności znalezienia sobie miejsca, po osamotnienie, a nawet fizyczne dolegliwości. Droga do uzyskania równowagi między światem online i offline może okazać się długa i wyboista. Nie chodzi też o to, aby twoje dziecko całkowicie zrezygnowało z mediów społecznościowych, ale żeby nie czuło przymusu śledzenia swoich znajomych non-stop i lepiej czuło się samo ze sobą. Na początek pomóż dziecku zaplanować małe „przerwy techniczne” – krótkie, kilkunastominutowe pauzy, podczas których odłoży telefon i zajmie się czymś, co nie ma związku z nowymi technologiami. Dokładnie zaplanujcie aktywności podczas takich przerw – może to być np. upieczenie ciasteczek, szybka rozgrywka w grę planszową, energiczny spacer z psem, itp. To istotne, ponieważ w sytuacji, w której jedynym źródłem przyjemności był smartfon i obecność w mediach społecznościowych, trudno spontanicznie wymyślić jakąkolwiek alternatywę. Następnym etapem może być ustalenie, np. czasu lub sytuacji w ciągu dnia, kiedy dziecko nie używa telefonu, kolejnym – np. zrobienie sobie całodziennego odpoczynku od smartfonu. A w przyszłości być może znalezienie hobby, które nie wymaga dostępu do nowych technologii. I dodatkowa sugestia – przypomnij swojemu dziecku, że nie musi ze wszystkich tych nowych aktywności zdać relacji w sieci! - Zdrowe nawyki!
Zastanów się wspólnie z nastolatkiem, co mógłby zmienić w swoim codziennym życiu tak, aby ograniczyć czas spędzany przed ekranem. Zachęć go do wprowadzenia drobnych zmian, np. takich jak odkładanie telefonu podczas spotkań ze znajomymi, wyłączenie powiadomień, tak, aby nie odrywały go od aktualnie wykonywanych czynności, odkładanie telefonu godzinę przed snem, albo przynajmniej niezasypianie ze smartfonem. Pomóż ustalić priorytety – na początek w danym dniu, tygodniu czy miesiącu. Spróbujcie ocenić, ile czasu i uwagi musi poświęcić na każdy z nich. Zaplanujcie przerwy i czas wolny. Takie zadanie zazwyczaj jest dużym wyzwaniem dla nastolatka. FOMO i nadużywanie telefonu mogą się ze sobą łączyć. Zwróć uwagę na to, aby twoje dziecko wyrabiało w sobie nawyk odkładania telefonu, kiedy zajmuje się czymś innym. - Jedna rzecz na raz!
Choć może nie być to łatwe zadanie, zachęć swojego nastolatka do ograniczenia liczby rzeczy, które wykonuje tym samym czasie. Słuchanie muzyki, odrabianie lekcji, jednoczesne prowadzenie rozmowy przez komunikator i zerkanie co chwila na swój profil nie jest najlepszym przepisem na dobre wykonanie którejkolwiek z tych czynności. Nawet jeśli twoje dziecko nie czuje, że go to rozprasza, dla jego mózgu nadal jest to wytężona praca.